فروشگاه اينترنتي تاديزاين

بچه ها بالاي 80 درصد دچار آسيب ها و ناهنجاري هاي جسماني هستند .

عصر ايران؛ يوسف ناصري- سنگين بودن وزن کيف مدرسه، صدماتي به ستون فقرات دانش آموزان وارد کرده و ناهنجاري هاي قامتي در بدن آنها ايجاد مي کند. در خصوص مشکلات ناشي از کيف مدرسه، دو موضوع متفاوت کلي مطرح است. يک موضوع به سنگين بودن محتويات داخل کيف مدرسه برمي گردد و يک مشکل مهم و آسيب رسان رسان ديگر برمي گردد به نحوه حمل کيف مدرسه و کوله پشتي.

کيف گلگلي

عصر ايران که در خصوص ارائه راهکارهايي براي حل مشکلات متعدد مربوط به آموزش دانش آموزان تلاش مي کند در گفت و گو با دکتر زهره افشارمند، به اين موضوع پرداخته است که کيف و کوله مدرسه مناسب چه ويژگي هايي دارد و نحوه حمل و جا به جا کردن آن به چه صورت باشد که دانش آموزان دچار آسيب نشوند.

در خصوص محتويات داخل کيف و کوله مدرسه نيز که موجب سنگيني آن مي شود جاي بحث زيادي وجود دارد و در مصاحبه هاي ديگري به اين موضوع توجه خواهد شد.

زهره افشارمند، دکتراي آسيب شناسي و حرکت هاي اصلاحي دارد، عضو هيات علمي دانشگاه است و کتاب هايي مشترک از جمله «حرکات اصلاحي» و «آسيب شناسي و حرکت هاي اصلاحي» تاليف کرده است.گفت و گوي عصر ايران با اين متخصص آسيب شناسي و مشکلات حرکتي را مي خوانيد.

***

*انتقادات مختلفي به نظام آموزشي ما وارد مي شود و شده. يک بخش از انتقادها مربوط به سنگين بودن کيف مدرسه دانش آموزان است. از لحاظ سنگيني، کيف مدرسه تا چه حد روي دانش آموزان تاثير منفي مي گذارد و اگر مقايسه کنيم آسيب هاي ناشي از کيف سنگين نسبت به آسيب هاي ديگري که ممکن است دانش آموزان متحمل شوند چگونه است؟

-يکي از مهمترين شايع ترين آسيب هايي که کوله هاي ورزشي يا کوله هاي مدرسه و کيف هاي مدرسه ايجاد مي کنند انحراف در ستون فقرات است. چون اگر براي حمل کيف از يک شانه استفاده کنند مجبور مي شوند براي اين که کيف، سُر نخورد يک شانه را بالا بکشند و ستون فقرات شان از حالت طبيعي خارج مي شود. مجبورند خودشان را به سمت ديگر کج کنند.

بچه ها در سال هاي زيادي به مدرسه مي روند و هميشه در راه مدرسه مي روند و مي آيند، حمل يک طرفه کيف به صورت تکراري باعث انحراف ستون فقرات مي شود.

کيف پول تق تقي

تمام آنچه که بايد درباره نحوه حمل کيف مدرسه دانست/وزن کيف مدرسه بايد 10 درصد وزن دانش آموز باشد

در صورتي که کيف را دو طرفه حمل کنند اگر اين کيف، سنگين باشد مجبور مي شوند يک مقدار تنه را به سمت جلو خم کنند. باعث مي شود که پشت شان گرد شود و بيماري کيفوز[قوز ستون فقرات به جلو] به وجود بيايد يا سرشان به سمت جلو متمايل مي شود.

از شايع ترين آسيب هايي که اين روزها وجود دارد گردن دردها و سردردهاي ناشي از آن، خستگي هاي اعضاي پشت، انحراف ستون فقرات و همين طور پشت گرد و سر به جلو از عواقب حمل کيف هاي سنگين است.

*دانش آموزان هر روز چند ساعت در کلاس درس مي نشينند و معمولا به خاطر نظم کلاس نبايد تحرک داشته باشند. حمل کيف مدرسه ممکن است حداکثر در مدت نيم ساعت باشد و دانش آموزان آن را جا به جا کنند. آسيبي که نحوه نشستن نامناسب به بدن وارد مي کند صدمات بيشتري به دنبال دارد يا کيف مدرسه؟

-ما وضعيت هاي عادتي غلط را داريم. حمل کيف، يکي از اين موارد است که درصد کمي است. چون ممکن است والدين کيف را حمل کنند و تا مدرسه ببرند و دم در مدرسه به بچه بدهند و او به داخل مدرسه برود.

در مدرسه هم دانش آموزان، کيف را روي ميز مي گذارند و در داخل مدرسه، خيلي حمل کيف ندارند. اما يکي از مهمترين عوامل، همان وضعيت هاي عادتي غلط است که شامل نشستن مي شود و شامل ايستادن مي شود. تکيه کردن روي يک پا و اين که کج بنشينند. عادت دارند که وقتي که مي نويسند به يک سمت تکيه مي کنند و به يک طرف کج مي شوند.

يکي از انتقاداتي که به نظام آموزشي وارد مي شود اين است که بچه ها اصلا نحوه درست نشستن را آموزش نمي بينند. اين آموزش ها را بايد در دوره پيش دبستان ياد بگيرند که نحوه درست نشستن و درست ايستادن و درست خوابيدن چگونه است. حتي خوابيدن هاي بد هم آسيب ايجاد مي کند.

نحوه مطالعه کردن هم اهميت دارد. چون ساعات زيادي را مشغول مطالعه و مشغول مشق نوشتن هستند. اين موضوعات در جايي آموزش داده نمي شود. مگر اين که به دانشگاه بروند و در رشته تربيت بدني تحصيل کنند و آن موقع دو واحد درسي درباره حرکت هاي اصلاحي بخوانند. آن موقع هست که مي توانند اين موضوعات را ياد بگيرند. در صورتي که من از هر بچه اي مي پرسم که آيا به شما آموزش داده شده، مي گويند نه.

*در کشورهاي ديگر اين آموزش ها چگونه ارائه مي شود؟

- در مدارس اروپا در قالب 90 واحد درسي در پيش دبستان و دبستان به بچه ها آموزش داده مي شود که نحوه درست نشستن و وضعيت هاي صحيح ايستادن، نشستن و خوابيدن به چه صورت است.

تمام آنچه که بايد درباره نحوه حمل کيف مدرسه دانست/وزن کيف مدرسه بايد 10 درصد وزن دانش آموز باشد

کيف دوشي گرد

در کشور ما اين آموزش ها به بچه ها داده نمي شود. مگر اين که پدر و مادري دلش براي بچه اش بسوزد و بگويد صاف بنشيند. گفتن همين صاف بنشين درست است ولي اين که چگونه بنشيند و عواقب بد نشستن به چه صورت است بايد آموزش داده شود. خصوصا در مقطع پيش دبستان و دبستان اين موضوعات آموزش داده شود .

الان آمارها نشان مي دهد که بچه ها بالاي 80 درصد دچار آسيب ها و ناهنجاري هاي جسماني هستند در سطح دبستان و پيش دبستان. وقتي آموزش داده شود و يک بچه بداند که چگونه بايد بنشيند و تاثير بد نشستن چه هست و چه عواقبي به دنبال دارد، بچه درست مي نشيند و يک مقدار رعايت مي کند.

به نظر من، بايد چيزي اضافه شود که اجبارا و خصوصا در پيش دبستان و ديستان که نحوه درست ايستادن آموزش داده شود. حتي اين آموزش مي تواند در ساعت ورزش باشد. در ساعت ورزش، معلم بايد موظف شود و سرفصلي داشته باشد که نحوه درست نشستن و ايستادن و خوابيدن و امور روزانه را به بچه ها گوشزد کند و بگويد.

*تحقيقي در شيراز انجام شده و 16 مدرسه را در سراسر شهر شيراز بررسي کرده اند. در اين بررسي تعداد 1255 دانش آموز مورد بررسي قرار گرفته اند. در اين تحقيق خواسته اند بدانند وزن کيف، روي مشکلات جسمي دانش آموزان چه تاثيري مي گذارد.

نتيجه تحقيق اين است که 517 نفر يعني 41 درصد از آن تعداد دچار مشکلات جسمي شانه درد هستند. به نظرتان چطور است که بقيه دانش آموزان يعني 59 درصد ديگر به خاطر وزن کيف دچار چنين مشکلي نبوده اند؟

-اولا اينها بچه هستند و تاثير خودش را در سال هاي بعد هم خواهد گذاشت. اين که چرا آن 59 درصد دچار آسيب نبوده اند و 41 درصد دچار آسيب شده اند مي تواند ناشي از وزن کيف باشد.

براي مثال انجمن کايروپراکتيک کانادا اعلام کرده است که وزن کيف بچه ها در مقطع دبستان 10 درصد وزن کل بدن شان باشد. کايروپراکتيک در ارتباط با معاينه ستون فقرات است و همين طور در دبيرستان 15 درصد.يعني کيف و محتويات داخل آن در مقطع دبستان حداکثر بايد 10 درصد وزن دانش آموز باشد.

در خصوص آن تحقيق انجام شده، شايد وزن کيف تعدادي از دانش آموزان، بيش تر بوده يا شايد استفاده نامناسب بوده است مثل يک طرفه انداختن کيف روي يک شانه يا اين که دو طرفه حمل کند ولي سنگين باشد و مجبور شود خم شود و فشار زيادي روي شانه ها وارد شود.

استانداردهاي خاصي وجود دارد که مثلا بندهاي شانه کوله، بايد پهن باشد و فشار را کاهش بدهد. يا لبه پاييني کوله، بالاتر از کمر قرار گرفته باشد. اگر کوله، درازتر باشد روي کمر فشار مي آورد. يا از بند دور کمر و جلوي سينه استفاده شود که 50 تا 70 درصد وزن را از شانه و ستون فقرات کم مي کند.

*در همان تحقيق شيراز از آن 517 دانش آموز از کل تعداد 1255 دانش آموز شيراز که به خاطر کيف سنگين دچار مشکلات شانه درد بوده اند تعداد 260 نفرشان از کساني بوده اند که شانه درد داشته و کيف خود را روي يک شانه حمل کرده اند. حمل کيف بين مدرسه و منزل در مجموع ممکن است چندين دقيقه به طور بکشد. اين نوع حمل کردن تاثير جدي در ايجاد آسيب دارد؟

-حمل روي يک شانه، تنها عامل شانه درد نمي تواند باشد. صرفا با حمل روزانه 10 دقيقه يا 15 دقيقه يک کيف روي يک شانه، چنين اتفاقي نمي افتد و خيلي نمي تواند اثرگذار باشد. عوامل ديگري هستند که مي توانند تاثير بگذارند.

يکي از مشکلات عمده اين است که مثلا بچه هاي عادت دارند روي يک پا تکيه کنند. وقتي روي يک پا تکيه مي کنند و به صورت مکرر اين اتفاق رخ مي دهد يک انحراف در ناحيه کمري و ستون فقرات به وجود مي آيد.

يکي از مشکلات شايعي که بچه ها دارند و ما به صورت کلينيکي کار مي کنيم و روزانه شايد 10 تا 15 مراجعه  کننده داريم، همين انحراف طرفي ستوان فقرات است که بچه ها به آن دچار مي شوند. اين بيماري، بيش تر خودش را در در سن 10 تا 12 سالگي و در سن بلوغ نشان مي دهد و اين مشکل خيلي هم شايع شده.

يکي از دلايل آن، بي حرکتي است. بازي بچه ها خيلي محدود شده. الان بچه ها مدت زيادي با لپ تاپ و تبلت کار مي کنند. اين يکي از مشکلاتي است که بچه هاي نسل قبل آن را نداشتند. امروزه فقر حرکتي، خيلي شايع شده.

کيف گل گلي

*وقتي که يک دانش آموز، کوله خودش را با يک شانه حمل مي کند مجبور است آن شانه را بالاتر نگه دارد که کيفش نيفتد. در نتيجه آن شانه بالا مي برد و شانه ديگر پايين مي آيد. تقارن شانه ها به هم مي ريزد. افتادگي شانه به وجود مي آيد. به دنبال آن، همان انحراف طرفي ستوان فقرات شکل مي گيرد.

اگر دانش آموز کيف را جا به جا کند و روي يک شانه نگه ندارد مشکل برطرف مي شود؟

- يکي از توصيه ها و پيشنهادهايي که مي شود که اگر کوله پشتي دارند آن را به صورت دو طرفه حمل کنند و فقط روي يک شانه نباشد. اگر کيف هست و يک طرفه آن را حمل مي کند، حتما جا به جا کند تا به يک شانه و کل بدن فشار نيايد.

عموما بچه ها اين توصيه ها  را فراموش مي کنند. با يک طرف که راحت تر هستند کيف يا کوله پشتي را حمل مي کنند. هر چقدر هم به آنها بگوييم تاثير ندارد. ما بزرگسال ها نيز همين طور هستيم. وقتي که يک کيف دستي را برمي داريم عوض نمي کنيم و به صورت مساوي از هر دو دست استفاده نمي کنيم.

*آکادمي ارتوپدي آمريکا گفته کيف سنگين باعث دردهاي کمري مي شود. در کشورهاي ديگر هم به طور جدي در اين زمينه مطالعه مي کنند؟

-خيلي روي اين قضايا کار شده. شايد الان يک ميليون مقاله درباره استاندارد کيف مدرسه در دنيا وجود داشته باشد و تحقيقات متعددي در اين زمينه انجام شده. اين نشان دهنده اهميت اين موضوع است. به همين دليل خيلي دنبال اين موضوع هستند.  اين طور نيست که فقط يک يا دو تحقيق انجام شده باشد و بعد بگويند کار تمام شده.

همچنان تحقيق در اين زمينه ادامه دارد که مثلا بهترين استاندارد را به دست بياورند و بهترين وزن کيف چه هست. تحقيق مي کنند که بهترين جنس کيف چه هست و از چه جنسي استفاده شود. اين موضوع اينقدر مهم است که نمي گويند اين تحقيقات، تکراري است و ديگر بس است. به کرّات اين تحقيقات انجام يم شود.

*اين آکادمي اعلام کرده که کيف سنيگن و بزرگ مشکلات متعددي از خستگي تا دردهاي کمري را باعث مي شود و موجب خميدگي کمر مي شود. در کشورهاي توسعه بافته که به اين يافته ها رسيده اند واقعا دانش آموزان آنها را دقيقا اجرا مي کنند؟

-صد در صد. تحقيقات آن کشورها کاملا کاربردي است. يعني زماني که به چيزي برسند قطعا اجباري و کاربردي مي شود. از آن نتيجه تحقيق استفاده مي کنند.

مسلما وقتي کوله سنگين باشد وزن آن روي کمر مي افتد. مگر اين که از بندهاي کمري استفاده شود مثل کوله هاي کوهنوردان که جلوي سينه يک بند دارد. اين بند، يک مقدار فشار را از روي کمر و شانه برمي دارد و فشار را بين اعضاي بدن، تقسيم مي کند.

*انجمن کايرو پراکتيک انتاريو کانادا اعلام کرده است که يک دانش آموز نبايد بيش از 10 درصد وزن خودش بار حمل کند. به نظر شما چنين معياري قطعي است و همين توصيه بايد رعايت شود؟

-در دبستان 10 درصد است. وقتي دانش آموز به مقطع بالاتر مي رود و کتاب ها سنگين تر مي شود و توانايي و قدرت او هم بيش تر مي شود 15 تا  20 درصد اعلام شده. يعني براي دبستان 10 درصد وزن دانش آموز و براي دبيرستان 15 تا درصد وزن بدن.

*اگر به طور متوسط وزن يک دانش دبستاني 25 کيلوگرم باشد حداکثر بايد 2.5 کيلو کتاب و کيف حمل کند.

-بله؛ دقيقا همين طور است. اگر بيش تر شود احتمال آسيب ديدگي ها بيش تر مي شود و احتمال وقوع ناهنجاري ها در بدن دانش آموز افزايش پيدا مي کند. استاندارد اين است و حمل اين مقدار مشکلي ايجاد نمي کند.

*کيف هايي که در بازار ايران وجود دارد تا چه حد استاندارد دارند؟

-کيف هايي که در ايران توليد مي شود و در ايران هست خيلي خوب هستند ولي نواري که استفاده مي کنند و روي شانه قرار مي گيرد در کيف هاي توليد شده در ايران، يک مقدار نازک است.

کيف هاي خارجي، نوار پهن دارند و بعد هم کپسول دارند که اين بند، شانه را اذيت نکند. برخي کيف هايي که در سطح جهاني برند هستند بندهاي کپسول دار و پهن دارند که اصلا هيچ فشاري به شانه نمي آورند. در کوله هاي ايراني معمولا بندها باريک تر است و نه کپسول دارد و نه چيزي. در نتيجه يک مقدار اذيت کننده است.

*استفاده از کپسول هوا در بند کيف چه کارکردي دارند؟

-باعث کاهش فشار و بار وارد به ستون فقرات و شانه مي شود.

*گفته شده که بندهاي کوله پشتي بايد 5 سانتي متر پهنا داشته باشد. اين پهن بودن چه تاثيري دارد در اين که به بدن دانش آموز آسيب وارد نشود؟

-هر چه مقطع اين بندها کمتر مي شود فشار بيش تري اعمال مي شود. يعني وزن کيف تقريبا روي آن بندها مي افتد. بند بايد عريض باشد. هر چه سطح مقطع بند، بيش تر شود فشار وارده کمتر مي شود. بندها بايد روي هر دو شانه قرار بگيرند و عرض کوله نبايد بيش تر از عرض دو شانه باشد.

*رئيس اتحاديه سراجان تهران گفته بود کيف هاي وارداتي که زرق و برق دارند و از چين وارد شده اند از مواد بازيافتي و کهنه توليد شده اند. اگر چنين موضوعي صحت دارد اين نوع کيف هاي وارداتي مي تواند استاندارد هم باشد؟

کيف پارچه اي گل گلي

-در اين زمينه بايد تحقيق انجام شود و بررسي شود. سازمان استاندارد و سازمان هاي مرتبط با اين  حوزه بايد برسي کنند که آيا چنين موضوعي اتفاق افتاده است. اگر چنين اتفاقي افتاده است بايد جلوي چنين وارداتي گرفته شود.

*درباره مشخصات يک کوله استاندارد گفته شده است علاوه بر دو بند مربوط به شانه ها، يک بند کمري بايد داشته باشد و اين بند در آخرين مهره کمري قرار بگيرد و بسته شود. آخرين مهره کمري حدودا در محدوده ناف قرار دارد. اين که کوله پشتي درازتر نباشد و پايين تر از اين محدوده نرود چه تاثيري مي تواند داشته باشد و آسيب ها را کمتر کند؟

-بندهاي کمري باعث مي شود 50 تا 70 درصد وزن از روي شانه و ستون فقرات برداشته شود. يعني وزن محتويات داخل کيف مدرسه روي شانه و کمر به صورت يکسان تقسيم شود.

*اگر کوله پشتي درازتر باشد و از حدود ناف پايين تر و پايين تر از آخرين مهره کمري قرار بگيرد چه آسيبي به دانش آموز وارد مي کند؟

-کوله پشتي بعد از آويزان کردن بايد 3 سانتي متر بالاتر از گودي کمر قرار بگيرد. اگر کوله پشتي، بلندتر باشد و پايين تر قرار بگيرد فشار بيش تري به ناحيه کمر وارد مي شود و دردهاي کمري و خستگي هاي کمري را به دنبال دارد.

*بين کيف دستي و کوله پشتي و کيف چمداني، کدام مناسب تر است و آسيب کمتري به دانش آموزان وارد مي کند؟

-معمولا کوله پشتي هايي که دو طرفه هستند يعني دو بند را استفاده مي کنند بهترند. کوله پشتي هايي که ترالي هستند و چرخ دارند و مي شوند آنها را کشيد، مناسب هستند. کيف هاي يک طرفه، توصيه نمي شود. چون دانش آموزان فراموش مي کنند که از هر دو شانه يا از هر دو دست استفاده کنند.

اگر از کيف هاي يک طرفه استفاده نشود بهتر است. کوله هاي دو طرفه يا کوله هاي ترالي که چرخ داشته باشند مناسب تر هستند.

*کلا استفاده از کيف دستي را توصيه نمي کنيد؟

-مگر اين که خيلي سبک باشد. براي کتاب هاي بچه ها که سنگين است و مي خواهند حمل کنند، مناسب نيست. چون اين کيف ها، يک طرفه حمل مي شوند.

*شما گفته بوديد در صورتي که دانش آموز بخواهد کيف هاي چرخ دار را از پله بالا ببرد در اين حالت مناسب نيست. معمولا دانش آموزان بايد از پله بالا و پايين بروند. چون کلاس درس و منزل حتما در طبقه همکف قرار ندارد. با در نظر گرفتن چنين وضعي تصور مي کنيد کوله پشتي مناسب تر است؟

-اگر پله باشد بهتر است از کيف چرخ دار استفاده نشود. چون کيف هاي چرخ دار يک مقدار سنگين تر هستند. اين کيف ها، چرخ دارند و طوري ساخته شده اند که يک مقدار سنگين تر از کيف هاي معمولي هم هستند. اگر دانش آموزان بخواهند کيف چرخ دار را از پله ها بالا ببرند، مجبور مي شوند بدن خودشان را کج کنند.

در نتيجه اگر کلاس درس در سطح همکف نيست و مجبور است از پله بالا و پايين برود بهتر است از کيف چرخ دار استفاده نکند.

*دقيقا نحوه حمل و برداشتن درست کوله پشتي چطور است؟

-اگر بچه است مادر يا پدر که مي خواهند بچه را به مدرسه ببرند به او کمک کنند و کوله را روي دوش بچه بگذارند. اگر فردي همراه او نيست بهتر است که کوله را روي ميز بگذارد و اول يک بند را روي يک شانه بيندازد. در اين حالت، وزن کوله هنوز روي ميز است.

بعد هم بند ديگر را روي شانه ديگرش بيندازد و کوله را بردارد. وقتي بندهاي کوله را بيندازد بند کمر را هم مي بندد. بستن بند کمر هم ضرورت دارد.

خبرگزاري عصرايران